Để có thêm những nhận định của những người gọi là trong cuộc đối với ĐTNN, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tổ chức tọa đàm: Nâng cao chất lượng dòng vốn FDI vào Việt Nam.
Tham dự cuộc tọa đàm có các vị khách mời:
- Ông Vũ Đại Thắng, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư
- Ông Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng
- Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI)
Sau 30 năm thu hút vốn FDI, Bộ Chính trị đã ra Nghị quyết 50 về vấn đề này. Đây có thể nói là chúng ta chuyển sang giai đoạn mới là hợp tác đầu tư nước ngoài thay vì hiểu hạn hẹp là thu hút, sử dụng… FDI đã chính thức cấu thành một phần quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. Xin ông cho biết quan điểm xuyên suốt về vấn đề này?
Ông Vũ Đại Thắng: Từ những ngày đầu mở cửa Đảng, Nhà nước ta đã có chủ trương mời gọi đầu tư nước ngoài để tận dụng những tiềm năng lợi thế của họ trong vốn đầu tư, công nghệ, thị trường.
Các chủ chương của Đảng đã được cụ thể hóa bằng 4 bộ luật quan trọng về đầu tư nước ngoài (luật đầu tư nước ngoài 1987; luật đầu tư nước ngoài 1996; luật đầu tư chung 2005 và 2014). Thông qua 4 bộ luật đầu tư này, chúng ta đã tạo một cơ sở pháp lý quan trọng trong việc tổ chức thực hiện thu hút và sử dụng nguồn vốn đầu tư nước ngoài; nguồn vốn đầu tư nước ngoài đã trở thành nguồn vốn quan trọng hỗ trợ sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của nước ta với tư cách như một nguồn vốn quan trọng trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội của đất nước, đóng góp cho việc tăng năng suất, tăng giá trị lao động.
Bên cạnh mặt tích cực đó, cũng có những hạn chế nhất định đặc biệt là đến thời điểm này, sau 30 năm, thế và lực của đất nước ta có nhiều thay đổi, đã đến thời điểm chúng ta cần ưu tiên lựa chọn những DN, dự án phù hợp với chúng ta về mặt khoa học, công nghệ.
Chính vì vậy Nghị quyết của Bộ Chính trị lần này đã đưa ra những định hướng chủ trương về thu hút đầu tư nước ngoài trong giai đoạn tới nhằm phát huy hết hiệu quả của nguồn vốn quan trọng này. Đặc biệt, Nghị quyết đã sử dụng chữ “hợp tác” chứ không phải thu hút và sử dụng, nó thể hiện sự bình đẳng, chủ động của chúng ta trong làm việc với các đối tác nước ngoài và đề cao hơn nữa trách nhiệm của các nhà đầu tư nước ngoài khi họ đầu tư vào Việt Nam.
Những điểm nhấn trong Nghị quyết rõ ràng muốn định hướng một chiến lược quan trọng đó là chào mời những nhà đầu tư nước ngoài chân chính, đáp ứng được những tiêu chuẩn cao về công nghệ, lao động… và đương nhiên sẽ phải loại bỏ những nhà đầu tư núp bóng nhằm né thuế, chuyển giá… Ông bày tỏ quan điểm của mình thế nào về vấn đề này?
Ông Vũ Tiến Lộc: Trong thời gian qua đầu tư nước ngoài đã trở thành một nhân tố quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Chúng ta trở thành một quốc gia thu hút vốn đầu tư thành công trên thế giới và trong khu vực. Tuy nhiên, hiệu quả của vốn đầu tư FDI vào nền kinh tế nước ta chưa tương xứng với số lượng của mức đầu tư. Trong một chừng mực nào đó, đầu tư FDI không có sự lựa chọn không những không kết nối được với DN vừa và nhỏ trong nước mà còn có hiện tượng chèn lấn khu vực DN vừa và nhỏ của Việt Nam.
Số liên doanh với DN Việt Nam chỉ chiếm 2 phần trong 10 phần của FDI. Giá trị gia tăng các dự án FDI tạo ra cho nền kinh tế Việt Nam là tương đối thấp. Trong các FDI cũng có sự chuyển giá, có hiện tượng gian lận thương mại, chúng ta phải có những biện pháp rất chuyên nghiệp, quyết liệt để có thể khắc phục trong thời gian tới.
Chính vì vậy chúng tôi rất hoan nghênh Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị đã định hướng cho hệ thống thể chế pháp luật, định hướng dòng đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Ông Vũ Đại Thắng: Tôi cho rằng nếu chúng ta chỉ nhìn những con số để quy chụp đầu tư nước ngoài lấn át trong nước thì chúng ta cần phải cân nhắc. Thay vì việc phê phán, chúng ta cần thúc đẩy chính các DN trong nước phát triển.
Trong Nghị quyết 50 cũng có đề cập đến vấn đề đảm bảo tính kết nối liên thông giữa đầu tư nước ngoài với thị trường trong nước là một yêu cầu rất bắt buộc và cũng chỉ ra những định hướng rất rõ ràng.
Ngoài việc khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài chuyển giao công nghệ, khuyến khích DN nước ngoài mua hàng hóa của DN trong nước, Bộ Chính trị cũng chỉ ra những giải pháp hỗ trợ DN trong nước.
Ông Nguyễn Văn Thành: Tại Hải Phòng, những năm đầu chúng tôi có dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài đặc biệt là khu công nghiệp Nomura, thời điểm đó làn sóng đầu tư vào Hải phòng còn rất hạn chế, việc thu hút được DN lấp đầy là cả một quá trình.
Trong thời gian vừa qua FDI cũng đóng góp khá lớn vào tổng vốn đầu tư trong nước, giải quyết 30% – 35% vị trí việc làm, đóng góp cho thu địa phương từ 17% – 20%. Đặc biệt trong quá trình thu hút đầu tư FDI chúng tôi thấy có nhiều DN họ chú trọng rất cao việc đào tạo tại chỗ.
Điểm quan trọng trong Nghị quyết 50 mà chúng tôi chú ý đến là việc chuyển giao công nghệ và chuyển giao trình độ quản lý, đây là điểm còn hạn chế chính vì vậy mà Nghị quyết 50 ban hành rất đúng thời điểm.
Làm thế nào để chúng ta có những giải pháp căn cơ để trong thời gian tới chúng ta làm tốt được việc kết nối các DN FDI và DN trong nước?
Ông Vũ Đại Thắng: Đây là một vấn đề chúng ta đã nhìn nhận ra từ rất lâu. Chúng ta đã có nhiều giải pháp hỗ trợ các DN FDI mua nguyên vật liệu cung ứng trong nước; ngược lại đối với DN trong nước chúng ta cũng phải có các giải pháp để hỗ trợ DN của chúng ta để nâng tầm sản phẩm lên đáp ứng được yêu cầu của các DN nước ngoài.
Tiếp nối câu chuyện của ông Thành, cho rằng phải kết nối các DN FDI và các DN trong nước. Vậy làm thế nào để chúng ta có giải pháp căn cơ để trong thời gian tới chúng ta là tốt việc này?
Ông Vũ Đại Thắng: Nội dung kết nối giữa DN nước ngoài và trong nước như tôi vừa chia sẻ, chúng ta đã nhìn nhận từ lâu. Chúng ta đã có nhiều yêu cầu, nhưng thực chất vẫn chưa làm được.
Do vậy, Nghị quyết số 50-NQ/TW về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác ĐTNN đến năm 2030 lần này đã chỉ ra những giải pháp như tôi vừa chia sẻ, giải pháp khuyến khích DN có đầu tư nước ngoài, những chính sách hỗ trợ để DN có thể sử dụng các dịch vụ như anh Lộc có chia sẻ, dịch vụ mua sắm nguyên, nhiên vật liệu từ các DN trong nước, cung ứng dịch vụ cho họ.
Nhưng ngược trở lại, đối với DN trong nước, chúng ta phải có chính sách để hỗ trợ DN trong nước để nâng tầm sản phẩm, đáp ứng chuỗi giá trị của các DN đầu tư nước ngoài để có thể tham gia vào chuỗi giá trị đó. Đây là biện pháp chúng tôi cho rằng vừa kéo vừa đẩy.
Trên đây là một số nội dung của cuộc tọa đàm. Để biết thêm chi tiết vui lòng liên hệ Blue để được cập nhật.
